شبیه سازی نقش تحقیق و توسعه در فرآیند توسعه

امروزه در سطح بین المللی کشورها را می توان به دو دسته کشورهای توسعه یافته و غنی و کشورهای در حال توسعه (یا کم توسعه یافته) و فقیر تقسیم بندی کرد. با نگاه دقیقتر به ساختار اجتماعی و اقتصادی هر دسته از کشورها به تفاوت عمق میان سطح علوم و تکنولوژی بین آنها پی می بریم. اقتصاددانان بر این عقیده اند که رشد سریع اقتصادی در کشورهای توسعه یافته ناشی از قابلیت هایی است که علوم و تکنولوژی، بعنوان ابزاری برای رشد اقتصادی، به ارمغان می آورد. در این رساله به نقش و جایگاه علوم و تکنولوژی در فرآیند توسعه پرداخته شده است . مطالعه از دو قسمت بهم وابسته تشکیل شده است . اول شناخت فرآیند تاثیر رشد علوم و تکنولوژی روی توسعه و دوم استفاده از ابزاری چون شبیه سازی برای تحلیل و سیاست گذاری روی آن. شناخت فرآیند فوق بر اساس ادبیات موجود در این زمینه حاصل شده است . البته ناگفته پیدا است که برای کسب شناختی کامل از فرآیندهای پیچیده ای چون فرآیندهای اجتماعی اقتصادی باید مراجع بیشماری را شناخت و مرور کرد، ولی هموراه عواملی چون زمان و هزینه و امکان دسترسی به منابع علمی روی قدرت و درجه شناخت ما تاثیر فراوان دارد. مدل بدست آمده بر اساس شناخت فوق، توسط ابزار شبیه سازی دینامیک تحلیل و سیاست گذاری شده است . شبیه سازی دینامیک بر اساس حلقه های علت و معلولی تودرتویی تشکیل شده است که چگونگی رفتار این حلقه ها و تاثیر آنها بر هم، رفتار کلی مجموعه ای را که مطالعه می کنیم می سازد، همچنانکه رفتار مجموعه هایی چون جوامع بشری، متاثر از رفتار زیرمجموعه هایی است که ساختار اصلی را تشکیل می دهند و همچنین تاثیر هر یک از این مجموعه های کوچکتر بر هم. در اینجا با در نظر داشتن چنین شباهتی و قدرت موثر تحلیل رفتار سیستمهای اجتماعی و اقتصادی توسط روش سیستمهای دینامیکی، از این روش در ساختن مدل و تحلیل و سیاستگذاری استفاده شده است . رساله حاضر از شش فصل تشکیل یافته است . فصل اول به ارائه مفاهیم کلی در ارتباط با سیستمها و شبیه سازی پرداخته و به دنبال آن به مفهوم توسعه، رشد اقتصادی و شاخصهای رشد، پرداخته شده است . فصل دوم نقش علوم و تکنولوژی در توسعه را باز می کند و همبستگی آنان را نشان می دهد. فصل سوم به معرفی مکانیزمهای مختلف برای توسعه علوم و تکنولوژی می پردازد. فصل چهارم به بررسی و شناخت وضعیت علوم و تکنولوژی، و روند تغییرات آن طی بیست سال اخیر، در کشورمان پرداخته است و آمارهای موجود در این زمینه را ارائه می دهد. فصل پنجم رساله به ارائه مدل دینامیکی تویعه با توجه به شرایط کشورمان می پردازد و در فصل ششم مدل دینامیکی فوق تحت دو سیاست ، گسترش آهسته تحقیق و توسعه در مقابل سیاست گسترش سریع بخش تحقیق و توسعه اجرا شده و نتایج آن مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفته است